در اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD)؛ کودک بی توجه ،حواس پرت، پرحرکت و تکانشی است و شدت این رفتارها ، کارکرد اجتماعی و تحصیلی وی را به مخاطره می اندازد. بی قراری و ناآرامی(پر حرکتی) از علائم شایع اند ولی وجود آنها برای تشخیص الزامی نیست. اختلال کمبود توجه بیش فعالی معمولاً در سنین پایین تشخیص داده میشود و خود را از طریق مشکلات رفتاری در مدرسه، به اتمام رساندن مسئولیت ها یا پرت شدن حواس به سادگی توسط دیگران نشان می‌دهد. بنا بر DSM-5 حدود 5 درصد از کودکان در سن مدرسه این تشخیص را دارند و این اختلال در پسران به میزان 2 برابر بیشتر از دختران است. دخترها بیشتر ویژگی های مربوط به عدم تمرکز را از خود به نمایش می‌گذارند.
A – مجموعه ای فراگیر از رفتارهای بی توجهی و یا بیش فعالی –تکانشگری که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می‌کند؛
شش نشانه زیر (یا تعداد بیشتر) دست کم به مدت ۶ ماه ادامه می یابند و با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی شغلی تأثیر منفی می گذارند:
توجه: نشانه ها صرفاً جلوه رفتار نافرمانی، لجبازی، خصومت، یا ناتوانی در درک تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان(۱۷ ساله و بالاتر) حداقل پنج نشانه ضروری است.
a . اغلب نمی تواند به جزئیات توجه دقیق کند؛ در تکالیف درسی، در محل کار، یا هنگام فعالیت های دیگر مرتکب بی‌دقتی می‌کند.
b – در حفظ کردن، توجه در تکالیف یا فعالیت ها مشکل دارد.
c – اغلب به نظر می رسد که وقتی مستقیماً با او صحبت می شود؛ گوش نمی دهد.
d – دستورالعمل ها را دنبال نمی کند و نمی تواند تکالیف درسی، کارهای عادی و روزمره، یا وظایف را در محل کار کامل کند.
e– اغلب در سازمان دادن به تکالیف و فعالیت ها مشکل دارد.
f- از پرداختن به تکالیفی که به تلاش ذهنی مداوم نیاز دارند، اجتناب می کند، از آنها بیزار است، یا مایل به انجام دادن آنها نیست.
g– اغلب لوازم لازم برای تکالیف و فعالیت ها را گم می کند. (مثل لوازم مدرسه، مدادها، کتاب ها، ابزارها، کیف ها، کلیدها، دفترچه، عینک، تلفن های موبایل)
h– به وسیله محرک های نامربوط به راحتی حواسپرت می شود.
i – در فعالیت های روزمره فراموشکار است.
شش نشانه زیر (یا تعداد بیشتر) دست کم به مدت ۶ ماه ادامه می یابند که با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی /شغلی مستقیماً تأثیر منفی می گذارند:
توجه: نشانه ها صرفا جلوه رفتار نافرمانی، لجبازی، خصومت، یا ناتوانی در درک کردن تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷ ساله و بزرگتر) حداقل پنج نشانه ضروری است.
a– اغلب دست ها و پاها بی قرار است و در صندلی خود وول می خورد.
b – در موقعیت هایی که نشسته ماندن انتظار می رود، اغلب صندلی خود را ترک می کند
c – اغلب در موقعیت های نامناسب، می دود یا از چیزها بالا می رود.
d – اغلب نمی تواند ساکت بازی کند یا به فعالیت های اوقات فراغت بپردازد.
e – اغلب «درحال جنب و جوش» است، طوری عمل می کند گویی «موتوری او را به حرکت وامی دارد»
f – اغلب بیش از اندازه صحبت می کند.
g– قبل از اینکه سوالی کامل شود؛ پاسخ را از دهان می‌پراند.
h – اغلب منتظر نوبت ماندن برایش دشوار است.
i – مزاحم دیگران می شود.
B – چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی –تکانشگری قبل از ۱۲ سالگی وجود دارند.
C– نشانه های بی توجهی یا بیش فعالی – تکانشگری در دو موقعیت یا بیشتر وجود دارند. (مثلاً در خانه، مدرسه، یا محل کار؛ با دوستان یا خویشاوندان؛ در فعالیت های دیگر)
D – دلیل روشنی وجود دارد مبنی بر اینکه نشانه ها در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، یا شغلی اختلال ایجاد می کنند یا کیفیت آن را کاهش می دهند.
E – نشانه ها منحصراً در طول دوره اسکیزوفرنی یا اختلال روان پریشی دیگر روی نمی دهند و اختلال روانی دیگری (مثل اختلال خلقی، اختلال اضطرابی، اختلال تجربه ای ، اختلال شخصیت، مسمومیت با مواد) آنها را بهتر توجیه نمی کند.
به اعمال عجولانه‌ای اشاره‌دارد که به صورت لحظه‌ای بدون دوراندیشی روی می‌دهند و به احتمال زیاد به فرد لطمه می زند. ( مثل جست زدن در خیابان بدون نگاه کردن) تکانشگری میتواند میل به پاداش‌های فوری یا ناتوانی در به تعویق افتادن خشنودی یا لذت را منعکس کند. رفتارهای تکانشی می توانند به صورت مزاحمت اجتماعی(مثل ایجاد مزاحمت بیش از حد برای دیگران) و / یا گرفتن تصمیمات مهم بدون در نظر گرفتن پیامدهای بلندمدت، آشکار شود.(مثل گرفتن یک کار بدون اطلاعات کافی).
بی‌توجه (Inattentive): در این نوع از اختلال، منظم انجام دادن و به پایان رساندن یک کار، توجه به جزئیات یا پیروی از دستورالعمل‌ها برای کودکمان دشوار است. توجه او به راحتی منحرف میشود یا جزئیات کارهای روزمره خود را فراموش می‌کند.
بیش فعال – تکانشی (Impulsive/Hyperactive): در نوع بیش‌فعالی – تکانشی، کودکمان بی‌قرار است و زیاد صحبت می‌کند. نشستن طولانی مدت (مثلاً برای غذا خوردن یا هنگام انجام تکالیف) برای او دشوار است. کودکان کوچکتر ممکن است دائماً بدوند، بپرند یا از جایی بالا بروند. در این نوع از اختلال ADHD، کودک احساس بی‌قراری می‌کند و روی رفتارش کنترل ندارد. ممکن است صحبت دیگران را قطع کند یا در زمان‌های نامناسب صحبت کند. برای او سخت است که نوبت را رعایت کند یا به دستورالعمل‌ها گوش دهد. کودکان مبتلا به تکانشگری ممکن است آسیب و جراحات جسمی بیشتری را نسبت به دیگران تجربه کنند.
ترکیبی (Combined): در این حالت، علائم هر دو نوع بالا به طور مساوی در کودکمان وجود دارد.
توجه داشته باشیم که علائم می‌توانند در طول زمان تغییر کنند.
معاینه جسمی معمولاً طبیعی است .
برخی از شیرخواران و کودکانی که در سنین قبل از مدرسه اند و بعداً مشخص میشود دچار ADHD هستند ؛کولیکی ،تحریک‌پذیر و گاه از همسالانشان فعالترند، با یک اسباب بازی معین زمانی کوتاه تر از معمول سرگرم می شوند و بیش از سایر کودکان به نظارت نیاز دارند با افزایش سن کودک دچار ADHD، رشد عصبی ممکن است باعث بهبود علائم شود.به هر حال در برخی از نوجوانانی که در دوره ابتدایی تحصیل دچار ADHD بوده اند ممکن است کارکرد نامناسب تحصیلی و نیز کمی اعتماد به نفس و عدم تناسب اجتماعی ادامه یابد .بسیاری از این افراد از درمان طبی مداوم سود می برند
این اختلال میتواند از طریق وراثت و عوامل ژنتیکی منتقل شود اما به این معنی نیست که هر کسی دچار این اختلال باشد فرزندانش نیز حتماً دچار این نشکل خواهند بود؛ بلکه در بیشتر موارد عوامل محیطی باعث دچار شدن فرد به این اختلال میشود. ناهنجاری در کارکرد نوروترانسمیترهای دوپامین، سروتونین و نوراپی‌نفرین نیز در کودکان بیش‌فعال وجود دارد. مادرانی که در هنگام بارداری سیگار می‌کشند یا الکل می‌نوشند خطر ابتلا به بیش فعالی را در کودکانشان افزایش می‌دهند. ناهنجاری‌های مغزی نیز از عوامل موثر در بروز بیش فعالی است. تماس با سرب حتی مقادیر کم آن میتواند باعث بیش فعالی و نقص توجه شود. سرب در محیط‌های مختلف از قبیل رنگ ساختمان وجود دارد و قبلا نیز در بنزین وجود داشت.
والدینی که دچار این اختلال هستند علاوه بر اثرات ژنتیکی از نظر رفتاری نیز می‌توانند روی کودکان تأثیر بگذارند. در نتیجه شیوه‌های فرزندپروری نادرست میتواند عاملی برای آغاز بیش فعالی در این کودکان باشد. پس حتی اگر عوامل ژنتیکی وجود داشته باشد اگر شیوهٔ فرزرندپروری درست به کار گرفته شود احتمال بروز این اختلال در کودکان به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
اثر این داروهای محرک هنگامی که با تکنیک های رفتار درمانی توام میشود بیشتر موثرند
آمفتامین (Dyanavel)
دکس متیل فیندات(Focalin)
دکستروآمفتامین (Adderall, Dexedrine)
لیس دگزامفتامین (Vyvanse)
متیل فنیدیت (Concerta, Daytrana, Ritalin)
داروهای غیر محرک
این داروها معمولاً برای افراد بالای ۶ سال تجویز میشود.
اتوموکسین(Strattera)
دیگر داروها
در برخی شرایط ممکن است داروهای ضد افسردگی مانند SSRI، بوپروپیون یا ونلافاکسین تجویز شود.
آثار جانبی عمده این داروها عبارتند:
تجویز غذاهای خاص هیچ گونه آثار سودمندی در کودکان دچارADHD یا سایر اشکال کارکرد نامناسب تحصیلی ندارند.
ADHD (بیش فعالی و نقص توجه در بزرگسالان)
شنبه الی چهارشنبه : ۱۶:۰۰ – ۲۰:۰۰ پنج‌شنبه: ۸:۰۰ – ۱۲:۰۰
۰۳۱۳۲۶۸۷۴۵۷ / ۰۹۱۳۸۷۶۲۷۱۰
اصفهان، خیابان بزرگمهر، حدفاصل خیابان رکن الدوله
چهار راه هشت بهشت، ساختمان آمیتیس، طبقه اول، واحد ۱۰۹
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به بس کلینیک است و کپی مطالب بدون ذکر منبع غیر قانونی می باشد.
