بیماری های اعصاب و روان گروهی از بیماریها هستند که با تأثیر بر تفکر و رفتار، باعث ایجاد ناراحتی یا دیسترس برای فرد مبتلا یا ایجاد ناتوانی در کارکرد یا ایجاد خطر برای خود فرد یا دیگری ویا در نهایت ایجاد انحراف از نرم جامعه در وی میشوند.
به خوبی شناخته شده نیست ولی عوامل ژنتیک، استرسهای مختلف و نوع تعامل فرد با دیگران در ایجاد یا بروز آنها مؤثر است. افسردگی، اضطراب، وسواس، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا از جمله معروفترین این اختلالات هستند.
برای قرنها با بیمارانی که از بیماریهای روانی رنج میبردند، به شیوههای کاملاً وحشیانه و بدوی برخورد میشد. این باور که علت بیماریهای روانی ، شیاطین ، جن ، دیو و نیروهای متافیزیکی هستند، یک باور رایج بود. اصطلاحات دیوانه یا مجنون یا دارالمجانین هنوز هم با کنایه بین مردم رایج است.
شیوه متداولِ درمان بیمارانِ روانی این بود که شرایطِ بدنیِ بیمار را به قدری نامناسب کنند تا شیطان مجبور به ترکِ بدن او گردد! از این رو بیمار را با آبِ جوش غسل میدادند، او را شلاق میزدند، به او گرسنگی میدادند یا او را شکنجه میکردند. زیگموند فروید یکی از نخستین روانشناسانی بود که نیاز به شیوههای درمانی و ارائه یک رویکرد جامع در این زمینه را احساس کرد و روانکاوی را بر این مبنا ایجاد کرد.
لیست زیر علی رغم دربرنداشتن همه اختلالات روانی، دربردارنده شماری از مهم ترین دسته های اختلالات توصیف شده در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) است. این آخرین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی DSM-5 است که در ماه مه ۲۰۱۳ منتشر شد. DSM یکی از پرکاربرد ترین سیستم های طبقه بندی اختلالات روانی است و معیار های تشخیصی استانداردی را ارائه می دهد. این لیست شامل :
بیماریهای خلقی ، اضطرابی ، سایکوز ، اختلالات شبه جسمی و…
خلق حالت هیجانی پایدار یک فرد است که گاهی به طور طبیعی در طیفی از شادی و غم در نوسان می باشد. بیماری های خلقی انواع آن عبارتند از :انواع افسردگیها ، اختلال دوقطبی:
اضطراب در برخی از شرایط و مواقع امری طبیعی است، اما اگر به صورت احساس فراگیری از نگرانی یا وحشت درآید به صورت بیماری تلقی می شود که بعد از بیماری های خلقی از شایع ترین بیماری ای اعصاب و روان به شمار می رود و انواع آن عبارتند از:اختلال پانیک ، فوبیا ، اختلال وسواسی_اجباری، اختلال استرس روانی پس از آسیب، اختلال اضطراب فراگیر:
دسته سوم از طبقه بندی بیماری های اعصاب و روان سایکوز است. این گونه بیماران به صورت چشمگیر حس واقعیت سنجی آنان مختل می شود و فرد علی رغم داشتن توهم یا هذیان نسبت به بیماری خود بصیرت و آگاهی ندارد. انواع آن عبارتند از:اسکیزوفرنی: اختلال هذیانی، اسکیزو افکتیو، اختلال روانپریشی گذرا.
این نوع از اختلالات عبارتند از: نشانه های جسمانی که عارضه ای طبی را تداعی می کند اما با هیچ عارضه طبی یا مصرف موادی خاص یا اختلال روانی دیگر قابل توجیه نیست. انواع مختلف آن: اختلال جسمانی کردن، اختلال تبدیلی،خود بیمار انگاری، اختلال بدریخت انگاری بدن و اختلال درد
به غیر از موارد ذکر شده در بالا، اختلال ناشی از مصرف مواد، اختلال ناشی از طبی عمومی، اختلالات جنسی، اختلالات تجزیه ای، اختلالات خوردن، اختلالات خواب، اختلالات شخصیت، اختلال فراموشی و دمانس از دیگر اختلالات مربوط به بیماری های اعصاب و روان می باشد