نکته مهم و حیاتی در حوزه ی سلامت روان کودکان و روانپزشکی اطفال تشخیص درست و دقیق است؛ چه بسا خانواده هایی که به دلیل عدم موفقیت در دستیابی به تشخیصی درست از یک مشکل ساده سالها در مراکز درمانی مختلف وقت و هزینه صرف می کنند بی آنکه مطمئن بشوند مساله فرزندشان به واقع چیست و چه راه حلی دارد. بنابراین تشخیص درست گامی ضروری برای تعیین و طرح ریزی مسیر درمانی است.این مساله زمانی که مراجع یک کودک است و طبیعتا به اندازه ی یک بزرگسال نمی تواند اطلاعات دقیق از شرایطش به اطرافیان و پزشک بدهد حساس تر می شود.
یک روانپزشک اطفال برای مواجهه درست با این مشکل آموزش می بیند. معاینه و مصاحبه بالینی دقیق،ارزیابی و تشخیص اختلالات روانپزشکی کودکان، اخذ آزمایش های تخصصی در صورت لزوم و تعیین مسیر درمانی از جمله دارو درمانی در صورت نیاز،ارجاع به روانشناس کودک و… از فعالیت های روانپزشک اطفال است.
تشخیص و درمان انواع اختلالات اضطرابی و افسردگی کودکان، انواع تیک، بیش فعالی، اتیسم، انواع وسواس، مشکلات خواب،اختلالات یادگیری،اختلال لجبازی(ODD)، اختلال سلوک،و… بخشی فعالیتهای روانپزشک اطفال است. در ادامه توضیح مختصری از شایعترین مشکلات روانی اطفال ارائه خواهم داد:
موسسه ملی سلامت روان اعلام کرده است که نزدیک به 3/3 درصد از نوجوانان 13 الی 18 سال ممکن است به افسردگی مبتلا شوند.این آمار براساس میزان مراجعه والدین به روانپزشک است. در این بین والدین زیادی هستند که به دلیل عدم آگاهی از شرایط روحی فرزندشان به روانپزشک مراجعه نکرده اند و کودکشان دچار مشکلات عدیده ای شده است.
اختلالات یادگیری حوزه وسیعی از بیماری های مرتبط با یادگیری را در بر می گیرد. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند لزوماً تنبل و خنگ نیستند. در حقیقت اکثر این کودکان بسیار باهوش هستند. تنها مغز آن ها سیستم متفاوتی دارد. این تفاوت بر نحوه دریافت و پردازش اطلاعات تاثیر می گذارد.مبتلایان به این بیماری به طور متفاوتی می بینند، می شنوند و درک می کنند. این مورد منجر به ایجاد مشکل در یادگیری اطلاعات و مهارت ها و نحوه استفاده از آن ها می شود. شایع ترین نوع اختلال یادگیری شامل مشکلاتی در خواندن، نوشتن، کار با اعداد، گوش دادن، صحبت کردن و دلیل آوردن است.
علائم اختلال یادگیری در کودکان متفاوت است و هر کودک به نحو متفاوتی این اختلال را دارد. شاید کودکی به اختلال خواندن و نوشتن مبتلا باشد ولی کودکی دیگر عاشق کتاب هاست ولی قادر به حل مسائل ریاضی نیست. برخی از کودکان هم قادر به فهمیدن دیگران و ارتباط برقرار کردن با دیگران نیستند
صحبت در خصوص مسائل جنسی در محیط امن و دوستانه خانواده یکی از مسئولیت های مهم والدین در تربیت کودکان می باشد. والدین بایستی پاسخ گوی سوالات جنسی کودکان خود باشند. هیچ وقت صحبت در خصوص مسائل جنسی زود نیست بلكه نحوه بيان آن در سنين مختلف اهميت دارد.
این نکته را در نظر داشته باشید که منظور از مسائل جنسی تنها برقراری رابطه با جنس مخالف نیست، بلکه نحوه رشد بدن، نحوه بیان احساسات، نحوه جذب دیگران به سمت خود و یا حتی حفظ یک رابطه از جمله مسائلی هستند که روانپزشک اطفال می تواند به کودک و نوجوان آموزش دهد.